[admin]

BİLGİSAYAR VE İNTERNET BAĞIMLILIĞI

http://www.mersinterapi.com/haber/1289--bilgisayar-ve-internet-bagimliligi.html

“Bağımlılığın suçlusu bilgisaya rlar değil, insanlardır.”
Young

     Bilgisaya r ve İnternet hayatımızın vazgeçilmez unsurları. eğitimden sağlığa oyundan eğlenceye her türlü ihtiyacımızı internet üzerinden giderebil mekteyiz. İnternet ve bilgisaya rların hayatın her alanında bize neredeyse sınırsız olanaklar sunması ilk bakışta olumlu gibi görünse de çeşitli riskleri de beraberin de getirmekt edir.

    Yanlış ilişkiler geliştirme, maddi veya manevi travmaların yaşanması, asosyalleşme yanlış veya tehlikeli olabilece k bilgilere ulaşılması gibi çeşitli sıkıntıları beraberin de getiren bilgisaya r ve internet kullanımının en büyük tehlikele rinden biri de “bilgisaya r ve internet bağımlılığı” da denilen Problemli İnternet Kullanımıdır.

    Problemli İnternet Kullanımı (PİK), kavramını kullanmamızın nedeni internet ve bilgisaya r bağımlılığı diye bir hastalığın henüz DSM kriterler i içerisinde yer almamış olmasıdır.

    Daha rahat anlaşılması ve problemin ne kadar yıkıcı olabileceğini ifade etmek için ise internet bağımlılığı kullanılagelmektedir.

    Bilgisaya r ve internet bağımlılığı veya PİK, her yaştan kullanıcıyı tehdit eden bir olgudur. Yapılan çalışmalara bakıldığında belirli bir yaş alanını dışarıda bırakmayan PİK, benzer birçok rahatsızlıkta olduğu gibi daha çok çocuk ve ergenleri tehdit etmektedi r.

    Ülkemizde ve dünyada yapılan bir çok araştırmada ortaya çıkmıştır ki PİK çocuk ve ergenleri n dönemsel özellikleri nedeni ile bu grupta daha çok ortaya çıkmakta ve sadece bugünümüzü değil geleceğimizi de tehlike altına sokmaktadır.

    Özellikle PİK ile beraber gelişen problemle r çocuk ve gençlerin ruhsal yapılarında ciddi sıkıntıların oluşmasına neden olurken, onların gelecekle rini kurma yollarında işlevselliklerini azaltıcı veya yok edici problemle rin de ortaya çıkmasına neden olabilmek tedir.

    Genel hatları ile bu şekilde özetleyeceğimiz Bilgisaya r ve İnternet Bağımlılığını daha ayrıntılı inceleyec ek olursak birkaç başlık altında bakmamız konuyu anlayabil memiz için yeterli olabilece ktir.

İnternet Bağımlılığı Nedir?

    Genel olarak şu şekilde tanımlayabiliriz. “İnsanların, tanımadıkları insanlarl a yaptıkları chatlere, pornograf iye ve korsan yazılım, oyun ve müziğe duyulan ilgiden başka bir şey değildir.”

    İnternet Bağımlılığı hangi alanlarda oluşmaktadır?

    Siber- seks,
    Flört,
    Muhabbet,
    Kumar,
    Pornograf i,
    Borsada oynamak,
    Açık artırmalara katılmak,
    Oyunlar
    ve -son olarak- saplantılı bir şekilde yeni bilgiler peşinde koşmak internet bağımlılığı çeşitleri arasında sayılabilir.

    Risk Grubu

     En büyük risk grubu 12-18 yaş arasındaki ergenlerd ir. Yapılan araştırmalar göstermiştirki her iki cinsiyett e de görülebilmesine rağmen erkeklerd e kızlardan 2 veya 3 kat daha fazla görülmektedir. Ülkemizde 12 yaşında bir vakadan bahsedilm iştir. Özellikle hiperakti vite tanısı almış çocuklarda internet ve bilgisaya r bağımlılığı riski yüksektir. Bu çocukların depresyon a yatkınlığı, okul başarısızlığı ve bunların getirdiği sosyal izolasyon bu bağımlılığın riskini arttırmaktadır. Aile içi ilişkilerin problemli olduğu ortamlard a yaşayan çocuk ve ergenler de risk grubundadır. Kişiler arası ilişkilerde problem yaşayanlar kendileri ni gerçekleştirebilecekleri ve güvenki ve risksiz iletişim kurabilec ekleri sanal ortamlar sayesinde daha yatkın hale gelmekted irler.

     Risk altında olan çocuklar sadece bağımlılık riski değil aynı zamanda fiziksel problemle rle de karşı karşıyadırlar. ABD‘de yapılan bir çalışmada 152 ortaokul öğrencisinde bilgisaya r kullanımına bağlı kas ve iskelet ağrıları araştırılmış ve anlamlı oranda yüksek bulunmuştur.

    İnternet Bağımlılığın nedenleri

    Sanırım konuya şu soru ile girmek uygun olacaktır. “İnternet Bağımlısı, hangi gereksini mini karşılamak için bu teknoloji ye yaşamını etkileyec ek boyutlard a ihtiyaç duyuyor?”

    İnsan yaşamı boyunca gereksini mlerini doyurmak için çeşitli yollara başvurmaktadır. Günümüzde ortaya çıkan bilgisaya r ve internet bağımlılığının özellikle de çocuklar ve gençleri risk altında tutmasının nedenleri araştırırken bu yaş gruplarının gereksini mlerini göz önünde bulundurm ak gerekmekt edir.

    İnternet ve bilgisaya r oyunları gençlerin ve çocukların doğasında bulunan oyun oynama kabiliyet leri ile bağımlılığa neden olabileceği yapılan araştırmalarla da ortaya çıkarılmıştır.

    Bunun dışında bağımlılığa sebep olabilece k başka etkenler ise şöyle sıralanabilir;

    Sosyalleşme ihtiyacı; şehir hayatında kolay kolay kurulamay an sosyal bağlantıları internet üzerinden kurabilme k, yabancılarla kolaylıkla ve risksiz olarak ilişkiye geçebilmek, insanların kendi kendileri ni dizginlem eden, özgürce düşüncelerini, duygularını ifade edebilmel eri, kendileri ni göstermek istedikle ri yönlerini abartarak gösterebilmeleri, internet üzerindeki paylaşma ortamlarında ses çıkarmadan diğerlerini gözlemleme olanağının olması bunlardan birkaçıdır.      Toplum içinde hoş karşılanmayacak cinsel istek ve arzuların risksiz bir biçimde yansıtılabilmesi,
     Gerçek dünyada karşılığını bulamadığı tutkuları ve tutsaklığı sanal dünyada yaşayabilmek,
     Depresyon
     Yalnızlık duygusu
     Düşük Benlik Algısı
     Sosyal Anksiyete düzeyinin yüksek olması
     Hayal kırıklıklarına aşırı duyarlı olma
     Saplantılı olma düzeyi

    Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

    Çocuklarınızın internet ve bilgisaya r bağımlılık düzeylerini algılayabilmek, problem çok büyük sıkıntılara yol açmadan müdahale edebilmek için son derece önemlidir. Aşağıda saydığımız durumlarl a karşılaşıyorsanız internet ve bilgisaya r bağımlılığı konusunda bir uzmanla görüşmeniz çocuğunuz açısından önemlidir.

    Derslerin de düşüş başlamışsa
    Okula giderken ya da uyurken bilgisaya rı açık bırakıyorsa
    İnternet hakkında fantezile r ve hayal kuruyorsa
    Asıl niyet ettiğinden daha fazla on-line kalıyorsa
    Diğer sosyal aktivitel ere ilgin azalmış ya da bu aktivitel ere vakit bulamıyorsa
    Gerçek hayattaki ve arkadaş ilişkilerin bozulmuş ya da meslek veya okul hayatındaki işlevselliğin düşmüşse.
    İnternette geçirdiğin zaman hakkında kendini savunmak için yalan söyleme ihtiyacı duyuyorsa
    Gece internett e geçirilen zaman nedeniyle az uyku uyuyor ve ertesi gün yorgun geziyor, bu yorgunluğa rağmen bir sonraki gece de internett e dolaşma gücünü bulabiliy orsa
    İnternet kullanımını kesme ya da durdurma girişiminde bulunulduğunda tedirginl ik, sıkıntılı, depresif ya da alıngan ruh hali yaşıyorsa mutlaka bir uzmana başvurun.

    İnternet Bağımlılığı Ne Tür Sorunlara Yol Açmaktadır?

    Öğrencinin ders başarısında belirgin bir şekilde düşme,
    Benlik algısında azalma, özgüven yitimi,
    İçe kapanma,
    Hareketsi zlik sonucu obezite,
    Aşırı bilgisaya r kullanımının yarattığı fiziksel problemle r, el ve sırt ağrıları, görme bozuklukl arı ve hatta ölüm,
    Gerçek dünyanın getirdiği sorumlulu klardan kaçarak daha yoğun bir istekle internet sarılma,
    Uyku döngüsünün bozulması ve bu nedenle aşırı kola ve kahve tüketimi,
    Giderek aileden ve yaşamdan kopma isteği,
    Kötü amaçlı kullanıcıların ağına düşme riski

     DOĞRU İNTERNET KULLANIMI NEDİR?

         Sevgili çocuklar ve gençler;

    Her şeyden önce internet ve bilgisaya rda çok fazla vakit geçirmeyin. Oyuna, kitap okumaya, spora ve sanata vakit ayırın. İnternet ve bilgisaya r kullanma sürenizi aileniz ve öğretmenlerinizle konuşarak karar verin.

     Bilgisaya rın önünde uzun süreli hareketsi z kalmayın, kambur oturmayın; sırtınızı destekley ecek bir sandalye veya oturma alanı seçin. Işıksız ortamda bilgisaya r kullanmayın. 

    Ailenizle ve okul öğretmenlerinizle birlikte sizin yaşınıza uygun ve sizin için güvenli olan İnternet sitelerin in adresleri ni belirleyi n. Belirlediğiniz sitelerin adresleri ni bilgisaya rınızın "sık kullanılanlar" bölümüne kaydedin. Böylece bu sitelere giriş işleminiz daha kolay olacaktır.

    İnternet ortamında tanımadığınız kişilerle sohbet etmeyin, iletişim kurmayın.

    Ziyaret ettiğiniz sitenin "güvenlikle ilgili sorularını" dikkatlic e okuyun, sitenin sizden istenilen bilgileri ne amaçla istediğini öğrenin ve ailenize danışarak sizden istenilen bilgileri verin. Ailenizin onayı olmaksızın resminizi, adresiniz i, telefon numaranızı, okulunuzu n adını vermeyin.

    Ailenizin/ebeveynlerinizin izni olmaksızın, adresiniz, okulunuzu n adı, telefon numaranız, ebeveynin izin iş adresleri ve iş yeri telefon numaraları gibi kişisel bilgileri nizi internet sohbet ortamında kimseye vermeyin.

    İnternet kullanıcı adınızı ve şifrenizi ailenizin dışında hiç kimseye vermeyin.

    İnternet ortamında, sohbetler de sizi rahatsız eden görüntü, ses ve yazılar yer alırsa hemen bulunduğunuz Internet ortamından çıkın ve ailenize haber verin.

    Bir sitede yer alan oyunlara, aktivitel ere, yarışmalara katılmadan önce bunların yaşınıza uygun olup olmadığını mutlaka ailenize ve öğretmeninize danışın. Ailenizin ve öğretmeninizin uyarılarını dikkate alın.

    İnternet ortamında yeni tanıştığınız kişiler her zaman sizin yaşınızda olmayabil ir. Kimlikler i ve yaşlarıyla ilgili sizi yanıltabilirler. İlk defa karşılaştığınız yeni mesaj ve kişileri mutlaka ailenize gösteriniz.

    Ailenize sormadan Internet ortamında alış veriş yapmayınız. Sizden istenilen kredi kart numaraları bilgileri nizi vermeyini z.

    İnternet sohbetler inde biri sizden yapmamanız gereken, ya da sizi rahatsız eden bir davranışta bulunmanızı isterse, sohbeti bırakıp hemen ailenize haber verin ve olayı anlatın. Ailenize güvenin ve kızacaklarını düşünerek korkmayın. Onlar size destek olacaktır.

    İnternet sitelerin den bilgisaya rınıza yükleyeceğiniz veya indireceğiniz programla r ve içerikler hakkında ailenize haber verin; lütfen onların izni olmaksızın bu işlemleri yapmayın.

    İnternet ortamında başkalarını rahatsız edecek davranışlarda bulunmayınız. 

    Şaka yapmak amacıyla dahi arkadaşlarınızla hatta hiç kimseyle korkutmak amacıyla tehdit edici bir üslupla iletişim kurmayınız.

    Kelimeler i büyük harflerle ve uzatarak yazmak, düşüncelerimizi iletişimde bulunduğumuz kişiye ısrarcı bir şekilde kabul ettirmeye çalışarak ifade etmek saldırganlık olarak anlaşılabilir. Bu tür iletişimden uzak durunuz. Size karşı bu tarz iletişimde bulunanla rı uyarınız. Uyarılarınızı dikkate almayanla rla iletişimde bulunmayınız, Internet ortamından çıkınız.

    İnternet ortamında size karşı kaba dil kullanan, sizi rahatsız ve tehdit eden kişileri ailenize haber verin; emniyetin ilgili birimleri ne ve servis sağlayıcınıza bilgi verin. 

    İnternet ve bilgisaya r evinizde ya da okulunuza yoksa ve Internet'i başka bir yerde kullanıyorsanız bu yerin neresi olduğu hakkında ailenizi bilgilend iriniz. Onların izni olmaksızın bu yerlere gitmeyini z. Sizin için uygun olmayan (sigara içilen, filtrelem e kullanmay an işletmelerde) ortamlard a bulunmayınız.

    Unutmayınız ki yanlarında velisi olmayan 12 yaşın altındaki çocukların İnternet kafelere alınmaması gerekiyor . Yaşınız tutmadığı halde sizi kabul eden işletmeler aslında kanuna aykırı işlem yapıyor demektir. Lütfen onlar dikkat etmese bile bu kurala siz dikkat edin.

İzzet Zülküf ÇELİK
Uzm. Psikoloji k Danışman